Podczas ostatniego posiedzenia Rady ds. Systemu Płatniczego Narodowy Bank Polski przedstawił wyniki badania na temat kosztów różnych instrumentów płatniczych na polskim rynku. To pierwsze tego typu badanie w historii i pierwsza próba zmierzenia, ile tak naprawdę kosztuje obsługa gotówki. Dotychczas korzystano w tym zakresie z szacunków zagranicznych, m.in. Europejskiego Banku Centralnego, które wskazywały, iż jest to ok. 1 proc. PKB.

Najnowszy raport NBP na temat kosztów instrumentów płatniczych nie jest jeszcze dostępny publicznie. Udało mi się jednak porozmawiać z ludźmi, którzy jego lekturę mają już za sobą, dzięki czemu mogę Wam zdradzić niektóre dane zawarte w tym dokumencie. Opisuje on badanie, które eksperci NBP rozpoczęli w 2015 roku a zawarte w nim szacunki dotyczą tego właśnie roku, co oznacza, że dziś sytuacja może być już nieco inna. I zapewne jest, bo np. liczba transakcji kartowych od tamtego czasu znacznie wzrosła, a ma ona duże znaczenie np. dla oszacowania kosztu pojedynczej operacji kartą.

Przeczytajcie także: • Liczba rachunków bankowych w Polsce znowu rośnie

Niemniej wyniki badania pozwalają się zorientować w faktycznych kosztach obsługi poszczególnych instrumentów płatniczych w skali kraju. Chodzi o różne koszty, a więc nie tylko o wydatki ponoszone na prowizje i opłaty, ale także koszty wewnętrzne, czyli np. wydatki na pensje pracowników poświęcających czas na przeliczanie banknotów.

Bank centralny wyliczył zatem, że całkowite koszty płatności detalicznych w Polsce wynosiły w 2015 roku ok. 31 mld zł. Największy udział w tej kwocie miały koszty gotówki – ok. 21 mld zł. Koszty kart debetowych wyniosły ponad 6 mld zł a przelewów – ok. 2,5 mld zł. NBP wyliczył, że obsługa płatności pochłonęła ok. 1,3 proc. PKB. Z tego najwięcej gotówka – prawie 1 proc. PKB a najmniej przelewy – jedynie 0,1 proc. PKB.

Przeczytajcie także: • Rekord oszustw kartowych wg danych NBP

Nieco inaczej sytuacja przedstawia się w przypadku kosztu pojedynczej płatności. Na pierwszym miejscu znajduje się tradycyjny przelew ze średnim kosztem w wysokości ok. 70 groszy. Druga pod tym względem jest gotówka – ok. 1,5 zł, a trzecia karta debetowa – ok. 1,7 zł. Najbardziej kosztownymi instrumentami płatniczymi okazały się polecenia zapłaty (prawie 4 zł) i płatności mobilne (ok. 6 zł).

Eksperci wskazują, że duży wpływ na koszty w przeliczeniu na pojedynczą transakcję ma ogólna liczba płatności wykonywanych poszczególnymi instrumentami. Stąd m.in. niski jednostkowy koszt transakcji gotówkowych a wysoki – polecenia zapłaty i płatności mobilnych. Podkreślono jednocześnie, że karty są tylko nieznacznie droższe od gotówki, co powinno sprzyjać dalszemu rozwojowi tego instrumentu w Polsce. Płatnościom mobilnym sprzyjać ma natomiast niewielki koszt wdrożeń po stronie operatorów terminali płatniczych.