Nowa dyrektywa płatnicza wchodząca w życie już za kilka dni ma zapewniać spójne stosowanie prawa na rynku usług płatniczych w całej Unii Europejskiej. To może pomóc instytucjom z zagranicy w wejściu na polski rynek
Obecnie sytuacja wygląda tak: jeżeli zagraniczna firma posiadająca licencję np. instytucji płatniczej chce działać w innym kraju UE bezpośrednio, zawiadamia o tym swój organ nadzorczy, z kolei ten przekazuje informację swojemu odpowiednikowi w kraju, w którym instytucja płatnicza chce działać na tzw. paszporcie (czyli w oparciu o licencję z innego kraju).
Jeżeli instytucja zagraniczna chce otworzyć oddział lub działać za granicą za pośrednictwem agenta, konieczna jest dodatkowa wymiana informacji między krajowym i zagranicznym regulatorem. W wyniku tej procedury nadzór kraju macierzystego może odmówić przesłania opisanego wcześniej zawiadomienia do nadzoru zagranicznego, biorąc pod uwagę jego opinię. W takiej sytuacji zainteresowana firma nie może rozpocząć działalności za granicą, ale może próbować odwołać się do sądu administracyjnego. Czas oczekiwania na rozstrzygnięcie sprawy i niepewność co do decyzji sądu sprawiają jednak, że droga sądowo-administracyjna nie cieszy się popularnością.
PSD II wprowadza parę zmian. Po pierwsze, zakłada dodatkowy etap w ramach wymiany informacji między krajowymi regulatorami, mianowicie przesłanie zagranicznemu nadzorowi odpowiedzi na jego zastrzeżenia przez organ krajowy. Po drugie, na podstawie dyrektywy przyjęto rozporządzenie delegowane, które określa formę wymiany informacji (między innymi jednolite formularze), co ma znacznie usprawnić komunikację między instytucjami nadzorczymi. Po trzecie, jeżeli organy danego państwa UE uznają, że organy innego państwa UE nie działają zgodnie z PSD II, mogą zwrócić się do Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego o udzielenie pomocy.
Pomoc ta może polegać początkowo na przeprowadzeniu postępowania pojednawczego, w którym uczestniczą instytucje nadzorcze poszczególnych krajów jako strony i EUNB jako mediator. Jeżeli regulatorzy nie dojdą do porozumienia, nadzór europejski może je zobowiązać do zmiany stanowiska, by zakończyć w spór. Jeżeli decyzja nie zostanie wykonana przez którykolwiek z organów, EUNB może wydać w stosunku do niego decyzję, w której zobowiąże go do konkretnych działań. Niewykonanie decyzji EUNB może doprowadzić nawet do skierowania sprawy przed Trybunał Sprawiedliwości UE.
Zmiany dotyczą również sposobu nadzoru nad instytucją działającą na tzw. paszporcie. Instytucja podlegać będzie nadzorowi macierzystego kraju, nawet jeżeli działać będzie za granicą. PSD II pozwala organowi macierzystemu na współpracę z zagranicznym regulatorem w celu efektywniejszego sprawowania nadzoru – chodzi o wymianę informacji na temat danej instytucji, a nawet zlecenie przeprowadzenia u niej inspekcji.
Przykładowo polską instytucję płatniczą działającą w Niemczech będzie mógł odwiedzić niemiecki nadzór BaFin i przeprowadzić inspekcję, a o jej wyniku poinformować KNF. Co więcej, instytucje płatnicze będą mogły zostać zobowiązane do składania sprawozdań organom nadzorczym w tych państwach, w których działają na tzw. paszporcie, a żeby to ułatwić – do ustanowienia tam tzw. punktu kontaktowego.
Czy w związku ze zmianami w transgranicznym świadczeniu usług płatniczych po Nowym Roku czeka nas napływ zagranicznych instytucji płatniczych? Nawet jeżeli uznać, że PSD II ma to ułatwić – raczej nie. Implementacja dyrektywy w Unii nie przebiega tak sprawnie, jak planowano, a projekt implementujący PSD II do polskiego porządku prawnego nie trafił jeszcze do Sejmu. Pozostaje mieć nadzieję, że prace w państwach członkowskich przyspieszą i już niebawem będzie można wybierać z szerszego grona instytucji oferujących usługi płatnicze.
---
Mateusz Bartłomiejczyk, dLK Legal
Artykuł powstał przy współpracy z kancelarią dLK Legal
Autor jest prawnikiem w kancelarii dLK Legal w biurze w Krakowie. Od 2015 r. jest aplikantem adwokackim przy Krakowskiej Izbie Adwokackiej. Ukończył prawo na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, Szkołę Prawa Niemieckiego organizowaną przez Uniwersytet Jagielloński we współpracy z uniwersytetami w Heidelbergu i Moguncji oraz Szkołę Prawa Amerykańskiego organizowaną przez Uniwersytet Jagielloński we współpracy z uniwersytetem w Waszyngtonie.
