O projekcie ustawy, który właśnie został przygotowany i przesłany do konsultacji m.in. z Ministerstwem Finansów, poinformował dzisiaj rano prezydencki minister Andrzej Dera. Depeszę na ten temat opublikowała Polska Agencja Prasowa. Zacytowała w niej ministra, który stwierdził, że dzięki nowemu prawu skończą się kłopoty klientów, którzy przelali pieniądze nie tam, gdzie chcieli, myląc choćby jedną cyfrę w numerze rachunku.
Mam jednak wątpliwości komu nowa ustawa pomoże, bo o ile wiem, to taka pomyłka jest mało prawdopodobna. Wszystko dzięki liczbie kontrolnej występującej w każdym numerze rachunku – to dwie pierwsze jego cyfry. Liczba kontrolna wyliczana jest przez specjalny algorytm na podstawie pozostałych cyfr. Jakakolwiek pomyłka w numerze powinna spowodować, że liczba kontrolna nie będzie pasować do całości, a system informatyczny banku odrzuci przelew.
W takim przekonaniu utwierdził mnie Tomasz Jończyk z KIR-u. Jego zdaniem, nawet jeżeli z jakichś powodów błędu nie wychwyci system transakcyjny w banku, przelew taki zostanie odrzucony przez Elixir, za pomocą którego rozliczane są przelewy międzybankowe. W takiej sytuacji pieniądze powinny wrócić na rachunek nadawcy.
Wiadomo natomiast, że systemy bankowe nie porównują nazw odbiorców z ich numerami kont. Możliwe jest więc nadanie przelewu do wybranego odbiorcy, ale na rachunek zupełnie innej osoby czy firmy. W takiej sytuacji jednak cały numer konta tej innej osoby lub instytucji musiałby zostać wprowadzony prawidłowo. Takie pomyłki zdarzają się raczej rzadko i są wynikiem albo kompletnego roztargnienia klientów albo efektem aktywności przestępców, podmieniających całe numery np. przy pomocy złośliwego oprogramowania. W przypadku ich działalności proponowana ustawa raczej niewiele pomoże.
Jak powiedziano mi w biurze Rzecznika Finansowego, którego eksperci pomagali przy tworzeniu ustawy, chodzi w niej jednak nie o ofiary przestępstw a o zabezpieczenie interesów osób, które pomyliły się i przelały pieniądze na nie te konta co trzeba. Przedstawiciele biura Rzecznika Finansowego twierdzą, że liczba kontrolna nie zawsze spełnia swoje zadanie, czego dowodzą liczne skargi klientów.
Zdaniem autorów projekt ustawy, który powstał w Zespole Analiz Systemowych powołanym przez Prezydenta, ma szansę problem tych skarg rozwiązać. Reguluje procedury, według których powinno się postępować w sytuacji, gdy odbiorca omyłkowego przelewu dobrowolnie chce zwrócić pieniądze. W projekcie są także przepisy ułatwiające dochodzenie zwrotu środków na drodze sądowej, gdy odbiorca dobrowolnie nie chce ich oddać. Projekt nie jest jednak jeszcze publicznie dostępny.
